Het woord duurzaamheid staat onder druk: het is niet concreet, iedereen geeft er een andere invulling aan, het is niet hip genoeg, het wordt ook misbruikt voor een beter imago... Elke dag komen er ook andere termen bij in een poging concreter te zijn of groen hipper te maken: circulair, maatschappelijk verantwoord ondernemen, sociaal-ecologisch, betekeniseconomie, SDG's, klimaatneutraal,...
Als we hip en trendy moeten zijn om onze leefomgeving te redden, dan kunnen we er maar meteen mee stoppen. We hebben acties nodig. En daar wringt meteen het schoentje.
Ik vertel je hier waarom.
Waarom veel mensen ongemakkelijk worden als het over duurzaamheid gaat?
Het begrip duurzaam staat niet onder druk omwille van bovengenoemde redenen. Nee, de realiteit is dat het allemaal niet zo simpel blijkt, werkelijk duurzaam zijn. En dat beseft ondertussen bijna iedereen, ja, ook jij...
Een chocoholic moet even moeilijk slikken als blijkt dat die heerlijke reep chocolade dankzij kinderarbeid voor hem op tafel ligt ondanks het Fairtrade label op de verpakking.
Een ecobouwer zucht eens diep als hij ontdekt dat zijn ecologische bamboevloer de biodiversiteit in Azië ondermijnt.
En wist je dat FSC-hout uit de laatste oerbossen van Oost-Europa kunnen komen?
In 2022 heeft iedereen die een beetje geïnteresseerd is in duurzaamheid, het deksel al op zijn neus gehad.
Het is om moedeloos van te worden. Nieuwe begrippen zullen het probleem niet helemaal oplossen. Een merk dat een nieuwe naam verzint omdat zijn oude verbrand is (zonder metafysich te worden, weten jullie meteen aan wie ik nu denk), zal ook nieuwe en andere acties moeten ondernemen om die naamsverandering echt nut te geven.
Nieuwe begrippen hebben wel hun doel en maken een deel van de puzzel beheersbaar. Het helpt dus zeker om mensen in actie te krijgen en concrete stappen te laten nemen. Toch riskeer je te ver in te zoomen. Zo kan een C02-vrij productieproces mogelijks wel de plastic soep in de oceaan verhogen.
Duurzaam handelen is dus complex en in plaats van het hete hangijzer zelf op te lossen, gooien we het maar al te graag door naar iemand anders.
Niets doen is desastreus
We weten met zijn allen dat we actie moeten ondernemen maar we kijken met zijn allen naar de andere voor de eerste stap. En dat is niet noodzakelijk uit puur egoïsme. Dat is voornamelijk omdat we door het bos de bomen niet meer zien.
We brengen met een goed hart onze oude kleren naar een kledingcontainer om dan vast te stellen dat kledingmerken niet verkochte kledij droppen in de Atamacawoestijn in Chili.
We starten vol goede moed een eigen moestuin en ontdekken dan dat de grond is vervuild.
We zijn spaarzaam met water en horen dan dat via een lek 400.000 liter water op een half uur is weggevloeid.
"Het heeft allemaal geen zin.", hoor ik regelmatig. Opgeven is echter nog kwalijker, toch niet als we onze kinderen in de ogen willen blijven kijken. We moeten op zijn minst kunnen zeggen dat we het geprobeerd hebben, toch?
Het goede nieuws is dat we nog niet hopeloos te laat zijn. We zijn wel al een beetje te laat maar niet hopeloos, daar zijn alle wetenschappers het over eens. We zijn wel de generatie die het zal moeten doen.
Motivatie is key
Als het zo complex is, op welke pijlers kunnen we dan wel vertrouwen als we een betere toekomst willen voor toekomstige generaties?
Als eerste moeten we kijken naar de gemeenschappelijke basis en die is eigenlijk vrij simpel. De overgrote meerderheid van de mensen wilt niet bewust schade brengen aan andere mensen of onze leefwereld. Iedereen (psychopaten en narcisten uitgezonderd) wenst onze planeet een mooiere toekomst toe.
We kunnen onze ogen sluiten voor de huidige realiteit, we kunnen ons laten afleiden door de geneugten van het leven, we kunnen ons ego tijdelijk laten zegevieren, maar iedereen komt vroeg of laat zichzelf tegen (laten we nog altijd die psychopaten en narcisten buiten beschouwing laten) en dat is goed nieuws.
Iedereen wil de facto tekenen voor een duurzamere toekomst. Als je nu zit te fronzen, verwijs ik je graag door naar het boek "De meeste mensen deugen" - Rutger Bregman.
Gezien de meeste mensen deugen is er dus ook hoop :) We moeten alleen iedereen in de goede richting krijgen. We hebben richtingwijzers nodig die ons de weg tonen.
Vergeet dat schuldgevoel
Toen radioactiviteit ontdekt werd, was men zeer enthousiast. De make-up sector was zo'n heel enthousiaste sector want, hé, dankzij radioactieve stof straalde je gezicht. De nadelige gevolgen van radioactiviteit zijn ontdekt dankzij een lokale dokter in de buurt van een fabriek voor klokken. Hij stelde een opvallend aantal ziektes van de kaak en mond vast bij de vrouwen die de cijfers van klokken en wekkers beschilderden met lichtgevende verf. Deze vrouwen tipte hun penseel regelmatig tegen hun tong om de penseelhaartjes mooi fijn te krijgen. Zo werden ze blootgesteld aan de ractioactieve verf en werden ze ziek (Radium Girls).
Wat leren we hier uit?
Pas als we bewust zijn van de gevolgen, kunnen we er naar handelen. Dus vergeet dat schuldgevoel of de angst om iets verkeerd te doen. Je kunt maar handelen naar wat je weet. En, zoals eerder gezegd, onze wereld is complex dus je kunt niet alles weten.
Wat betekent dit concreet?
Gezien onze wereld complex is, zijn de overheid en grote bedrijven wel degelijk een groot deel van de oplossing. Zij zouden meer moeten weten als wij en zeker de overheid heeft de verantwoordelijk om te regeren als een goede huisvader. Daarom ben ik zeker voorstander van acties zoals de Klimaatzaak of de klimaatmarsen. Dus voel je je door deze acties aangesproken, gewoon doen!
Ikzelf ben echter geen activist, toch niet in die zin van het woord. Sinds mijn tiende vraag ik me af hoe ik zelf kan bijdragen aan een duurzamere toekomst. Ik voel geen enkele drive om mee te roepen in een betoging of om mij vast te ketenen aan een boom die ze willen kappen. Na mij daar eerst schuldig over te voelen, ben ik gaan kijken wat ik wel kan doen. Mijn studies als natuurkundige of de down-to-earth wereld van de banksector leverden voor mij geen concreet antwoord maar gaven me wel inzichten.
Toen ik mijn studie interieurontwerp startte, ben ik mij nog verder gaan verdiepen in duurzaamheid. Hoe ik uiteindelijk duurzaam interieur zie en de dagelijkse bezigheid van studio KOMPAS, zal ik een andere keer vertellen, maar het heeft mij ook gebracht tot wat de meeste mensen kunnen doen (je weet wel, die mensen die deugen).
De belangrijkste actie met de meeste impact op duurzaamheid in het dagelijks leven is naar mijn mening "Minderen". En hier bedoel ik niet dat iedereen in een Tiny house moet gaan wonen en geen reizen mag maken, want dan ben ik met zekerheid het slechte voorbeeld. Ik bedoel met "Minderen" de ruis uit je leven verbannen.
We kennen allemaal het gezegde: "Geld maakt niet gelukkig." Eigenlijk betekent dit in onze kapitalistische wereld "MEER materialisme maakt niet gelukkig." Want dat is wat we doen met geld: meer spullen, meer eigendom, meer reizen, meer feesten,.... Dat ziet er allemaal wel leuk uit, maar we kennen ook genoeg tegenvoorbeelden. Het boek "Minder is meer" - Jason Hickel vertelt je hier meer over.
MINDEREN levert wel heel wat op, MINDER is het echte meer kunnen we wel zeggen.
